Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekent de inflatie aan de hand
van prijsschommelingen van producten en diensten die het gemiddelde
huishouden afneemt. Dit pakketje wordt wel het ‘boodschappenmandje’ van het
CBS genoemd.

Weging
In het mandje zit bijvoorbeeld voedsel, kleding, huisvesting en energie. Elk
artikel in het mandje heeft een bepaald gewicht, afhankelijk van hoeveel
procent van de totale uitgaven hieraan op gaat.

Om de pak hem beet vijf jaar wordt de inhoud van het mandje en de weging van
de producten en diensten die erin zitten door het CBS geactualiseerd.

Wil je weten waaraan de deflatie in 1987 te danken was dan moet je dus kijken
welke producten uit het mandje van toen in prijs gedaald zijn en hoe zwaar
zij mee telden.

Energieprijzen
Wat dan vooral opvalt, is de dalende prijzen van gas en elektriciteit.
CBS-econoom Michiel Vergeer: "De gasprijs daalde in 1987 met 26,8
procent. Elektriciteit werd 12,6 procent goedkoper." Daarnaast zakten
ook de voedselprijzen met ruim 2 procent.

De energieprijzen wogen toen echter iets zwaarder mee dan nu (zie kader), de
voedsel en non-alcoholische dranken zelfs veel zwaarder. Deze telden in 1987
nog voor 20 procent mee en inmiddels nog maar voor 11 procent.

Dat de energieprijzen in 1987 inzakten kwam door de sterk dalende olieprijs.
Momenteel daalt de olieprijs ook. In het mandje van het CBS heeft de
olieprijs invloed op de energieprijzen (gas en elektriciteit) en op de prijs
van autobrandstoffen.

Benzineprijs
"De daling van de inflatie in november dit jaar is nagenoeg volledig het
gevolg van de dalende benzineprijs", legt Michiel Vergeer uit.
Fluctuaties van de benzineprijs voert het CBS op dagbasis door. De
energieprijzen worden echter maar twee keer per jaar gewijzigd, in januari
en juli.

Mocht de energieprijs in januari dalen, dan zie je dit op dat moment pas terug
in het inflatiecijfer van het CBS. Dat de energieprijs in januari omlaag
gaat, valt echter nog te bezien. Zoals Z24 eerder berichtte baseren
energiebedrijven hun prijzen op de olieprijs van een aantal maanden eerder.
In dit geval was de olieprijs eerder nog hoog. Meer kans dus dat de
energieprijzen in juli pas dalen.

Voedselprijzen
Hoewel voedselprijzen nu veel minder zwaar meewegen dan in 1987, tellen ze
nog altijd voor 11 procent mee. In 1987 daalden de voedselprijzen voor
consumenten. "Op dit moment nog niet", zegt Vergeer. Dit zou
echter nog kunnen komen. Op de wereldmarkt dalen de prijzen al wel.

Mocht het tot deflatie komen, dan is dat op zich overigens niet zo erg, stelt
de CBS-econoom. Wel funest voor de economie is het echter als men op dalende
prijzen gaat zitten wachten. Met benzine zul je dat niet zo snel hebben, dat
hebben mensen gewoon nodig. Maar met het kopen van een huis of een auto, kan
men gaan wachten tot de prijs daalt. Dan loopt de markt vast.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl